بررسی شاخص های مهم در طراحی مبلمان شهری

  مبلمان شهری بخش مهمی از محیط شهری را تشکیل می دهد که در تلفیق و تعامل مستقیم یا غیر مستقیم با سایر امکانات شهر با کاربردهای متفاوت است. به همین جهت، ایجاد هماهنگی بصری بین مبلمان شهری با سایر المان های شهری، به منظور تشدید و تکمیل زیبایی فضا امری اجتناب ناپذیر است. مفهوم خلق و ایجاد جذابیت تنها به رعایت هماهنگی ظاهری فی ما بین تجهیزات مبلمان شهری خلاصه نمی شود، بلکه این محصولات نیز میبایست به خودی خود، با خصوصیاتی که مولد لذت بصری و رعایت موازین بومی و فرهنگی است همراه شوند. ضمنا در کنار تامین نیازهای کاربردی و زیبایی شناسی محیط های شهری، توجه به مسئله ایمنی، مستلزم در نظر داشتن معیارهایی برای طراحی مبلمان شهری می باشد از جمله:

• فرم

• چیدمان

• چند منظورگی

• رنگ

• جنس و اتصالات

• فرم

     شکل و فرم یک شیء اولین چیزی است که انسان از آن محصول درک می کند. اشکال می بایست متناسب با عملکرد اشیاء بوده و در ارتباط با محیط اطراف، هماهنگی و خوانایی لازم را داشته باشد. به طوریکه از فواصل دور هم بشود شیء و کارکرد آن را تشخیص داد. طراحی فرمی مبلمان شهری هم لازم است طوری باشدکه ضمن هماهنگی با نیاز شهروندان و انطباق با فرم بدن انسان و نوع کاربردی که خواهند داشت، از نظر بصری زیبا بوده و به ارتقاء زیبایی شهر کمک کند و مهم تر از همه اینکه فرم عناصر مبلمان شهری نباید موجب اختلال دید اشخاص در شهر گردد. ضمنا باید توجه داشت از فرم های خیلی پیچیده که سبب اغتشاش سیمای شهری، یا بسیار ساده که موجب سادگی آن می شود استفاده نکرد؛ بلکه سعی بر آن باشد تا در عین متنوع بودن شکل و فرم، یکدستی و یکپارچگی را در سطح شهر بوجود آورد. با طراحی و نصب مبلمان شهری یکپارچه با چندین کارکرد متفاوت میتوان ضمن ایجاد یکپارچگی در اجزای شهر موجبات کم شدن مصرف مواد اولیه و کاهش هزینه های ساخت و تنزل ابعاد را فراهم آورد. با یکپارچه سازی مبلمان شهری از تکثیر جزئیات اضافی بسیاری در معابر و خیابان ها کاسته خواهد شد. همچنین باید توجه داشت که طراحی فرم های نرم و بدون گوشه های تیز و برنده میتواند میزان آسیب پذیری را به حداقل رساند.

• چیدمان

از نقطه نظر زیبایی بصری و معماری محیط، چیدمان مبلمان شهری باید به گونه ای باشد که موارد ذیل را عملی سازد:

• گسترش فضاهای پیاده روی

• در نظر داشتن فضاهای ویژه عابرین پیاده در مکان های مناسب مطابق تجزیه و تحلیل الگوهای رفتاری استفاده کنندگان

• قرار دادن تجهیزات مبلمان شهری در مکان های از پیش تعیین شده که حداقل برخورد را با عابر پیاده داشته باشد

• در نظر گرفتن مکان مناسب برای نشستن به صورتی که با فعالیت های عابرین و رهگذر های اطراف تعارض پیدا نکرده و اختلالی برای عبور سایر پیاده ها ایجاد ننماید

• پیش بینی فضایی مخصوص انتظار افراد در جهت مسیر وسایل نقلیه

• پرهیز از تراکم زیاد یا کم، در جانمایی

• جانمایی انواع مبلمان شهری در اماکنی با دسترسی راحت و سریع

• رعایت فواصل مناسب در نصب انواع مبلمان شهری با عنایت به شرایط محیط و میزان استفاده

• چند منظورگی

     در یک سیستم چند منظوره، محصول تولیدی از ابتدا به این منظور طراحی می شود که احتمال دگرگونی در چهره و پیکره آن زیاد است، اما در مبلمان شهری یکپارچه، لزوما چنین هدفی دنبال نمی شود. بلکه اجزاء و عناصر مورد نظر در صورت تطابق و حفظ پیوستگی ظاهری با عنصر ثابتی یکپارچه می شوند.

• جنس و اتصالات

بافت: بافت خوب و مناسب ضمن ایجاد جلوه و زیبایی، کاربردی نیز می باشد. بافت باعث استحکام در سطوح خارجی محصول خواهد شد و برای ایجاد اصطکاک و جلوگیری از سرخوردن در جاهای لازم مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

پوشش: پوشش یک محصول اهمیت زیادی در حفظ دوام و حفاظت از آن محصول داشته و جنس پوشش به جنس سطوح خارجی و کاربرد محصول بستگی دارد.

مواد مصرفی: استفاده از مواد اولیه مناسب را می توان از سه منظر: عملکرد، زیبایی شناسی و صرفه اقتصادی بررسی نمود.

به طور کلی متریال رایج مورد استفاده در مبلمان شهری بر اساس ملاحظات گوناگون به صورت زیر می باشد:

• فلزی

• آجری

• بتنی و سیمانی

• سنگی

• چوبی

• پلاستیک

اتصالات: در انواع ساخت و ساز، همیشه اتصالات، حساس ترین و آسیب پذیرترین نقاط هستند. اتصالات باید به خوبی با سایر قسمت ها، به خصوص قطعات متصل شده در آن نقطه به صورت یکپارچه عمل کنند. پرهیز از ایجاد مبلمان شهری جدا شونده در برابر انواع فشارها، بسیار با اهمیت است.

• نور ورنگ

     دنیای بدون رنگ بی معنا و زندگی در آن کسل کننده است. در شهر، رنگ را همه جا می توان دید؛ گاهی رنگها معانی سمبلیک دارند و حتی در تصورات ذهنی ما نیز هر بنا با رنگ های خاصی تداعی می شود.

     قابلیت نمادین رنگ ها، فضاهایی بی معنی را تبدیل به فضاهای معنادار کرده و سبب خوانایی شهرها و حتی محلات شهری میشوند و احساس خوشایند و مطلوبی از شهر را در شهروندان ایجاد می نماید. این امر سبب احساس تعلق شهروندان به شهر، تقویت هویت شهری، تقویت حس شهروندی در شهروندان می گردد.