تاریخچه مبلمان شهری در ایران

   کشور عزیزمان ایران دارای تمدنی بزرگ، قدمتی زیاد و فرهنگی غنی و سرشار است. بقا، ماندگاری و عمر دراز تمدن ایرانی نشانه ای ساده و شاهدی زنده بر هوش و استعداد ایرانیان سربلند می باشد. ایرانیان در طول هزاران سال با تعاملات بین المللی، تقابلات متنوع و تبادلات گوناگون اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به حیات خود ادامه داده و از تاثیر گذارترین تمدن ها در طول تاریخ بشر، بر سبک و نوع نگرش به زندگی در گذشته و بر انسان متمدن امروزی است.

    ایرانیان در زمینه شهر سازی نیز پیشرو بوده اند حتی در مقایسه با تمدن های اروپایی؛ اما متاسفانه به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص، حضور میهمانان متعدد و مهاجمان ناخوانده و.. در تاریخ نگاری این سرزمین اثری یا مطلبی در توصیف مبلمان شهری و سیر تکوین و تکامل آن در دست نیست یا به تعبیری بخشی مکتوب و مبسوط تا به امروز شناخته نشده است. اما در منابع پراکنده مثل سفرنامه ها و تاریخ نگاری جنگ ها و از این قبیل، مطالبی ارزشمند و قابل بررسی دیده و ثبت گردیده است.

     از سلسله هخامنشیان که از قدیمی ترین دوران پادشاهی در ایران است؛ کشف انواعی از آبنما، الواح سنگی، تندیس ها و .. نمایانگر قدمت تاریخی مبلمان شهری در ایران می باشد. در هگمتانه نیز که تاریخ آن به قبل از دوران هخامنشیان بر میگردد سنگ نوشته هایی از قوانین حکومتی، جهت اطلاع رسانی عمومی در میدان مرکزی شهر هگمتانه کشف شده است. لازم به ذکر است بر اساس بعضی از شواهد تاریخی، فواره، در طرح های متنوع، برای اولین بار در ایران باستان، ابداع و به اجرا درآمده و سپس در نقاط دیگر جهان الگو برداری شده است.

     شکوه و عظمت شهرها بعد از ورود اسلام به ایران تنها نشانه حکومت های مقتدر بوده است. علی الخصوص در دوران صفویه که به نقطه اوج خود در اصفهان و برخی شهرهای دیگر رسید. از مشهودترین این عناصر در حکومت مقتدر صفوی که بعد از ساسانیان در جایگاه دوم به عنوان متمرکز ترین دولت ایرانی قرار دارد، سکوهای بیرون از خانه در کوچه ها و خیابان ها است که برای استفاده ی عابران پیاده، جهت نشستن و استراحت موقت؛ بدون آنکه حریم خصوصی خانه مورد تعرض قرار گیرد، ساخته می شد. عناصر مرتبط با مذهب در معماری و نمادهای شهری، روشنایی و سنگ فرش کردن خیابان ها و وجود سقاخانه ها جهت استفاده آب آشامیدنی برای عموم شهروندان، از دیگر مزامیر مبلمان شهری در آن دوره ی کم نظیر تاریخی است.

     متاسفانه بعد از سرنگونی صفویان و عدم وجود حکومت قدرتمند مرکزی، کشف و اختراعات جدید مانند برق و تلفن و.. و عقب ماندن ایران برای استفاده از این قبیل علوم و تکنولوژی به دلیل ضعف اقتصادی و درگیری های سیاسی داخلی و تاثیرات هولناک جنگ های بین المللی اول و دوم بر زندگی ایرانیان، همه و همه باعث شد این کشور بزرگ، عزیز و بی همتا، در زمینه مبلمان شهری به اصطلاح از قافله عقب بماند.

خوشبختانه در دهه های اخیر و پس از پیروزی انقلاب اسلامی به رقم بسیاری مشکلات و موانع، پیشرفت های قابل ملاحظه ای، هم از نظر محتوا و هم از نظر نگرش در صنعت مبلمان شهری و مدیریت شهری صورت پذیرفته است.

     به زعم برخی غیر متخصصین در عرصه تولید و مدیریت شهری، به مبحث مبلمان شهری، از زاویه مصنوعات و اثاثیه لوکس نگریسته میشد! اما با حضور متخصصین خبره در طراحی و تولید این تجهیزات و نیز حضور شهرداران و مدیران صاحب نظر و آگاه در حوزه های مدیریت شهری و از همه مهمتر افزایش آگاهی شهروندان، این نگاه یک سویه و ناقص جای خود را به امری چند جانبه، چند منظوره و غیر تقلیدی از کشور های دیگر داده و به خصوص در چند سال اخیر در عمل بسیار محسوس و ملموس گردیده است.